İhtiyari sebep ve vasıtalar, kulun hayatını sürdürmek için harcadığı nesnelerdir; yemek, içmek gibi. Bunların etkileyici sebep ve vasıtaları ise namaz kılmak ve oruç tutmak gibi sebeplerdir.
Şunu iyi bil ki, hayatı etkileyen sebep ve vasıtalardan ihtiyarî olanlar, aşikâre aklîdir. Ve hissî ihtiyaçlardır. Kişi bunları idrak eder, bu yönde konuşur, bunların bizatihi etkili olduklarını düşünürse, hiçbir zaman kâfir veya müşrik olmaz. Hâlbuki işin bu bakış açısından mütalâası Müslümanların aklına gelmez. Bu kişilerin inkârı, nefsanî nisbet ve inattan olur.
Öyle ise bu dört sebep ve vasıtadan ihtiyacımızı almaya nefsimizi zorlayalım.